Kurs realizowany w formie zdalnej na platformie Google Meet.

Wykłady będą dotyczyć znaczenia roślin w rozwoju duchowej i materialnej kultury człowieka. Podczas kursu omówione zostaną wybrane zagadnienia z tego zakresu:

1. Niezwykłe początki zwykłego chleba – powstanie rolnictwa zbożowego:

• Żyzny Półksiężyc jako kolebka kultury rolniczej (dlaczego akurat tam?),
• przebieg rewolucji neolitycznej (szlaki rozprzestrzeniania się umiejętności, zwierząt pociągowych i narzędzi niezbędnych do orki; przedstawienia prac rolniczych w sztuce starożytnego Egiptu),
• dzieje wybranych zbóż (mutacje i krzyżowanie się niespokrewnionych gatunków, zboża powstałe z chwastów, powrót orkiszu do współczesnej diety).

2. Dynamika w czasie i przestrzeni – zmiany w diecie roślinnej i w strukturze upraw roślin jadalnych:

• historia rolnictwa na ziemiach polskich – od neolitu do średniowiecza,
• wielkie odkrycia geograficzne z perspektywy botanika,
• porównanie dziejów rolnictwa na terenie Starego i Nowego Świata,
• falsyfikaty i surogaty wśród surowców pochodzenia roślinnego,
• centra pochodzenia roślin uprawnych,
• ubożenie diety roślinnej w czasach współczesnych.

3. „Wyścig zbrojeń” pomiędzy człowiekiem a chwastami upraw i patogenami roślin użytkowych:

• koewolucja chwastów i roślin uprawnych,
• przypadki zbiorowej histerii, ognie św. Antoniego i taniec św. Wita jako skutki spożycia produktów zbożowych skażonych sporyszem buławinki czerwonej.

4. Nie samym chlebem człowiek żyje – rośliny a duchowe, estetyczne i intelektualne potrzeby człowieka:

• zapomniane bogactwo języka polskiego związanego z wypiekiem chleba,
• symboliczny wymiar dawnych założeń ogrodowych (symbolika ogrodów starożytnych cywilizacji, ogród jako islamski raj, znaczenie czasu i przemijania w tradycyjnych ogrodach japońskich, hortus conclusus średniowiecznej Europy),
• siedem najważniejszych roślin biblijnych (związek symboliki z wymaganiami uprawowymi),
• rośliny związane z kultem zmarłych (przykłady roślin wykorzystywanych w dawnych obrzędach pogrzebowych),
• motywy roślinne w dziełach sztuki (znaczenie symboliczne roślin w różnych epokach, stylizacja jako czynnik utrudniający identyfikację gatunków),
• biomimetyka (wynalazki inspirowane budową roślin),
• początki botaniki jako nauki, pierwsze ogrody botaniczne.