Psychologia rozwojowa: co trzeba wiedzieć o rozwoju, by wiedzieć co robić, a czego nie – kurs online
CS/9309
Człowiek i Społeczeństwo
Kurs realizowany w formie zdalnej na platformie ZOOM.
W czasie kursu przedstawione zostaną zagadnienia zawarte w szerokich obszarach współczesnej wiedzy na temat rozwoju i edukacji w nabywaniu i doskonaleniu funkcji organizujących funkcjonowanie człowieka, w ujęciu intra- i interpersonalnym. Przedstawiony zostanie obszerny przegląd badań ukierunkowanych na poszczególne obszary rozwoju oraz stan wiedzy na temat mechanizmów rozwojowych w tych obszarach.
W poszczególnych jednostkach dydaktycznych zostaną omówione następujące zagadnienia:
- Zakres i obszary psychologii rozwoju człowieka.
- Metodologiczne aspekty badania rozwoju.
- Podstawowe mechanizmy rozwoju; pytanie: środowisko czy dziedziczność.
- Rozwój poznawczy dziecka i człowieka dorosłego; definicje, zakres i mechanizmy.
- Stadia rozwoju funkcji poznawczych wg. J. Piageta.
- Rozwój inteligencji i jego pomiar.
- Rozwój społeczny: proces socjalizacji jednostki.
- Mechanizmy rozwoju w ujęciu L. Wygotskiego.
- Powiązania rozwoju społecznego z innymi obszarami rozwoju.
- Rozwój emocjonalny: funkcja emocji – wyposażenie genetyczne i różnicowanie emocji R. Plutchika i E.H. Eriksona.
- Miesiąc po miesiącu – 1. rok rozwoju społeczno-emocjonalnego i motorycznego dziecka.
- Inteligencja emocjonalna: geny czy doświadczenia?
- Rozwój moralny, etapy rozwoju moralnego, badania i wnioski wg. L. Kohlberga i J. Haidta.
- Rozwój motoryczny człowieka: ontogeneza i filogeneza.
- Powiązania międzyobszarowe w rozwoju poszczególnych funkcji.
- Zaburzenia rozwoju, przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne oraz zapobieganie potencjalnym zaburzeniom.
- Wpływ czynników zewnętrznych na prawidłowość rozwoju wskazanych funkcji.
Cel ogólny:
wskazanie i opisanie mechanizmów rozwojowych kształtujących przebieg procesów rozwoju w zakresie poszczególnych funkcji, ich wzajemne powiązania oraz opis szczegółowych mechanizmów leżących u podstawy rozwoju poszczególnych funkcji, wraz z rolą środowiska wychowawczego w przebiegu tego procesu, a także możliwych zaburzeń rozwoju wraz z ich przyczynami oraz zarys możliwych działań ukierunkowanych na dostępną korektę i modyfikacje tego procesu. Dodatkowym celem jest wskazanie kluczowych momentów rozwojowych dla funkcji takich, jak pamięć, rozumienie nowej wiedzy, rozumienie złożonych pojęć (np. z świata fizyki), zdolność budowania relacji społecznych, początek tożsamości, rola zabawy i inne ważne funkcje społeczne, emocjonalne i poznawcze, decydujące o przebiegu życia jednostki.
Cele szczegółowe:
- wyjaśnienie psychologicznych aspektów rozwoju, metod prowadzenia analizy funkcji rozwojowych, obszaru psychologii rozwojowej jako odrębnej dziedziny psychologii,
- przedstawienie podstawowych mechanizmów rozwoju: dziedziczność czy środowisko,
- metodologiczne aspekty badania rozwoju, szczególnie na wczesnym etapie życia (niemowlęctwo, okres pierwszych lat życia) na przykładzie kluczowych eksperymentów wyjaśniających okres i zakres rozwoju poszczególnych funkcji, takich jak: pamięć długotrwała, tożsamość, umiejętności społeczne, zdolność rozumienia praw fizyki, uczenia sie przez rozumienie – tzw. teoria umysłu, znaczenie pierwszej więzi emocjonalnej dziecka i in., często odrzucających łatwe stereotypy,
- szczegółowe omówienie rozwoju w obszarach funkcji: poznawczych (myślenie, inteligencja), społeczno-emocjonalnych (relacje społeczne), osobowości, motorycznych, rozumowania moralnego,
- przedstawienie podstawowych zaburzeń i dysfunkcji rozwoju, występujących we wczesnych okresach życia człowieka, z wskazaniem na ich przyczyny i przejawy w codziennym życiu.
Korzyści dla słuchacza:
Wiedza – Słuchacz:
- zna elementarną terminologię używaną w psychologii rozwojowej i rozumie jej źródła i zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych,
- ma podstawową wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia, zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym,
- ma podstawową, uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących.
Umiejętności – Słuchacz:
- posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych poglądów różnych autorów,
- potrafi ocenić przydatność metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z procesem wychowania i edukacji,
- potrafi dokonać analizę własnych działań i wskazać ewentualne obszary wymagające modyfikacji w przyszłym działaniach wychowawczych.
Kompetencje – Słuchacz:
- jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych,
- jest przygotowany do aktywnego udziału w działaniach wychowawczych i pedagogicznych,
- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania wychowawcze.
Metody weryfikacji efektów kształcenia:
- obecność na zajęciach,
- aktywność,
- esej.